Paranın nasıl işlediğini anlayabilmek için bilmemiz gereken ilk şeylerden birisi ‘paranın zaman değeri‘dir. Paranın değeri zamanla değişir. Şu an elinizde olan 100 TL, 5 yıl sonra elinizde olacak olan 100 TL ile aynı değerde değildir. Enflasyonun kendisini aşırı derecede hissettirdiği şu zamanlarda bunu anlamak daha kolay olacaktır. Enflasyonun uzun süreler boyunca %2’lerde seyrettiği bir ülkede yaşasaydık bunu anlamak zor olabilirdi.
Sonuç olarak kendimize dönüp 100 TL 100 TL’dir diyebilirdik. Şuan biliyoruz ki geçen sene 500.000 TL’ye alabildiğimiz bir arabayı bugün belki 900.000 TL’ye alamıyoruz. Burada değişen ana faktör elimizdeki paranın miktarı değil, zaman. Öyleyse paranın değerini belirleyen en önemli şeylerden birisi de ‘zaman’.
Daha önce hiç karşılaştınız mı bilmiyorum. Ev kiralarken ev sahipleri bazen aylık olarak 5000 TL isterken ”eğer yıllık ödersen 55.000 TL olur” diyebilir. Belki kendisine sorsak paranın zaman değerinin formülü hakkında en ufak bir fikri yoktur. Ancak ticaret içinde olan kişiler bunu içselleştirmiştir.
Paranın değerinin zamanla değişmesinin en önemli nedenleri enflasyon ve faizdir. Formülde enflasyon yoktur sadece faiz vardır. Bankaların verdiği faiz tutarlarını kullanarak paranın zaman değeri hakkında fikirler edinebilirsiniz. Aynı zamanda aşağıda vereceğim formülleri enflasyon verisini kullanarak da paranın zaman değerini hesaplayabilirsiniz.
Ben işi biraz daha ileri götüreceğim. Farz edelim ki yıllardır yatırım yapıyorsunuz ve yatırımlarınızın yıllık getirisini üç aşağı beş yukarı tahmin edebiliyorsunuz. Böyle durumlarda elinizde paranın 3 yıl sonraki değerini bulmak için de bu formüller kullanılabilir.
Paranın Zaman Değeri Formülü
PV = FV / (1 + k)ⁿPV : Present value (şimdiki değer)
FV : Future value (gelecek değeri)
k : Faiz oranı
n : Dönem sayısı
Örneklerle pekiştirelim :
ÖRNEK 1 : Şu an elimizde 100.000 TL olduğunu farz edelim. Güncel faizlerin yıllık %40 olduğu bir ortamda 1 yıl sonra şu an ki 100.000 TL’nin bir yıl sonraki değeri ne olur?
Formülü kullanırsak 100.000 = FV / (1+0,4)ⁿ
Buradaki n değerimiz faizleri yıllık olarak aldığımız ve 1 yıl sonraki değeri hesapladığımız için 1 olacaktır.
Dikkat ettiyseniz k değerinin yerine %40 olan faizi 0,40 olarak yazdık.
Formülü biraz daha ilerletirsek : 100.000 = FV / 1,4
FV = 140.000
ÖRNEK 2 : İki yıl sonra elimizde geçecek olan 50.000 TL’nin bugünkü değeri nedir? Yine faiz oranlarını iki yıl boyunca %40 olacak şekilde düşünelim.
PV = 50.000 / (1+0,40) üzeri 2
PV = 50.000 / (1,40) üzeri 2
PV = 50.000 / 1,96
PV = 25.510,20
Bu örnekleri çok daha karmaşık sayılarla da yapabilirsiniz. Ayrıca belirtmek isterim ki paranın zaman değeri konusunda çok daha karmaşık formüller de mevcut. İşin içine faiz ödemeleri vb. durumları da sokabilirdik. Ancak şimdilik bunu bilsek yeterli. İlerleyen yazılarda daha karmaşık konulara da değineceğim.
Bu yazımda finansal okuryazarlığımızı arttırmak için önemli gördüğüm konulardan birisine değinmek istedim. Günlük hayatta hepimiz paranın zaman değeri uygulamalarıyla karşılaşıyoruz ancak belki de bu olayın nasıl adlandırıldığını ve hesaplamalarını bilmiyorduk. Artık biliyoruz. Formülü akılda tutmanız gerekmez. Blogum her zaman açık olacak ve ihtiyaç duyduğunuzda bu formüle kolayca ulaşabilirsiniz.
Finansal okuryazarlık yazılarımı çok sık güncellemeyi ve yeni yazılar eklemeyi düşünüyorum.
Saygılarımla.
Yasal Uyarı:
Buradaki paylaşımlar yatırım tavsiyesi değildir, yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Yatırım kararları kişisel risk algınıza, finansal durumunuza ve araştırmanıza bağlıdır. Geçmiş performans geleceği garanti etmez. Karar vermeden önce yetkili bir uzmana danışın. Bu içeriklerin kullanımından doğabilecek sonuçlardan sorumluluk kabul edilmez.
Bull Doc, finansal özgürlük kavramını keşfettikten sonra ona ulaşmak için girişimlere başlayan bir cerrahtır. İsmi, boğa ve doktor kelimelerinin ingilizcesinden gelir. Boğa piyasalarına hükmetmeyi amaçlayan Bull Doc, finansal özgürlüğe ulaşmak için yatırım yapar. Bu blog, Bull Doc’un yatırım maceralarını anlatıyor.